Πόσο αντέχεις να αντέχεις; Χρυσούλα Ζερβού

Σίγουρα όλοι μας κάποια στιγμή στη ζωή μας έχουμε πει, ή έχουμε ακούσει κάποιον δικό μας να λέει «δεν μπορώ, δεν αντέχω άλλο». Συνήθως είναι μια φράση που συνδέεται με δύσκολες καταστάσεις και στιγμές έντονης δυσφορίας. Στιγμές που (ίσως) κάνουμε (;) μια αστραπιαία αξιολόγηση και αποφασίζουμε πως ό,τι και αν είναι αυτό που μας δυσκολεύει, δεν μπορούμε πλέον να το αντέξουμε. Και δηλώνουμε, είτε θυμωμένα, είτε κλαίγοντας, είτε με όλη μας την αγανάκτηση, «δεν αντέχω άλλο». Πόσο αλήθεια είναι αυτό;

Σύμφωνα με το λεξικό, η αντοχή ορίζεται ως το σθένος αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων, η αντίσταση στη φθορά, η αντίσταση του σώματος σε αντίθετες δυνάμεις και η τάση διατήρησης της υπάρχουσας κατάστασης. Συνώνυμα της αντοχής είναι η ανθεκτικότητα, η υπομονή, η καρτερία.

Παρόμοια το ρήμα αντέχω ορίζεται ως το να αντιμετωπίζω κάτι δυσάρεστο ή ενοχλητικό, με υπομονή και καρτερία, να δείχνω ανθεκτικότητα σε κάτι που επιχειρεί να με καταβάλλει.

Εξ ορισμού λοιπόν το ρήμα αντέχω και το ουσιαστικό αντοχή ενέχουν μια δυσάρεστη κατάσταση και τα ανάλογα δυσφορικά συναισθήματα. Παρόλα αυτά, οι άνθρωποι μαθαίνουν να αντέχουν, να θεωρούν την αντοχή ως αρετή και πολλές φορές να την χρησιμοποιούν για να μην αλλάξουν. Το γιατί μπορεί να συνδέεται με πολλά πράγματα, από τον τρόπο που μεγαλώσαμε, μέχρι το τι πιστεύουμε για τον εαυτό μας και για τον καθένα οι συνδέσεις αυτές είναι διαφορετικές.

Τι σημαίνει όμως το «δεν αντέχω άλλο»;

Έχω αγανακτήσει και νιώθω τόσο κουρασμένη από όλο αυτό το βάρος! Είμαι με την αγαπημένη μου φίλη, τον αγαπημένο μου φίλο και κάποια στιγμή τολμώ να πω, με δάκρυα στα μάτια, «ξέρεις; δεν αντέχω άλλο». Και τότε ακούω: «Μα εσύ είσαι δυνατή! Τι είναι αυτά που μου λες τώρα! Να δεις που όλα θα φτιάξουν! Αύριο θα ηρεμήσεις και όλα θα είναι καλύτερα!» Και εγώ που σε ακούω να μου λες τα παραπάνω, νιώθω λίγο παράξενα. Η αλήθεια είναι πως δεν ξέρω πώς νιώθω. Καταλαβαίνω ότι θες να με ανακουφίσεις, να με παρηγορήσεις, να με κάνεις να δω πιο θετικά τα πράγματα. Όμως μου λες πάλι να αντέξω. Να σου πω κάτι; Δεν έχω ανάγκη από αυτό. Εγώ ανάγκη να μου πεις ότι δεν μπορείς να με βοηθήσεις. Και όταν σου πω ότι θέλω βοήθεια από έναν ειδικό, για να μου μάθει πως να μην αντέχω, να μην με κρίνεις. Δεν μπορώ να αντέξω και αυτό. Έχω ανάγκη να ακούσεις τη θλίψη μου και τον πόνο μου. Να μην φοβηθείς τους φόβους μου και να μην μου ενεργοποιήσεις ξανά τον φόβο και τις δεύτερες σκέψεις μου. Αυτές που τόσο καιρό μου έλεγαν όπως και εσύ τώρα, να κάνω υπομονή, να δώσω χρόνο, να πιστέψω ότι τα πράγματα θα αλλάξουν. Και ξέρεις ότι το έκανα. Τόσο καιρό αυτό έκανα. Και τίποτα δεν άλλαξε προς το καλύτερο. Όλα είναι ίδια τόσο καιρό.

Και ξέρεις και κάτι άλλο; Αν τουλάχιστον είχαν αλλάξει προς το χειρότερο, θα το προτιμούσα. Θα ήταν κάτι. Θα ήταν μια εξέλιξη. Μπορεί να ήταν και ένα πάτημα για μένα για να κάνω μια αλλαγή. Όμως μένουν ίδια και αυτό είναι που με ζορίζει πιο πολύ. Γιατί ξέρω ότι πολλοί θα αναρωτηθούν. «Τόσο καιρό ήταν έτσι η κατάσταση και εσύ ήσουν εκεί, τώρα τι σε έπιασε;» Έλα ντε! Τώρα τι με έπιασε; Και επειδή το άντεξα μια φορά και δυο, πρέπει να το αντέχω για πάντα; Και πρέπει σώνει και καλά να έχω μια φανερή δικαιολογία; Δεν μπορώ απλά να μην αντέχω άλλο; Δεν φτάνει μόνο να θέλω πια να με φροντίσω και να μην υπομένω αυτά που νιώθω πια ότι μου κάνουν κακό;

Όταν λοιπόν με ακούσεις ξανά να λέω, «δεν μπορώ, δεν αντέχω άλλο», να ξέρεις ότι εκείνη την ώρα, ακόμα και αν δεν το συνειδητοποιώ, σου λέω ότι έχω δώσει το χρόνο που μπορούσα να δώσω, σου λέω ότι έχω κουραστεί, σου λέω ότι θέλω πια να κάνω κάτι διαφορετικό στη ζωή μου. Να σταματήσω να ελπίζω. Να κάνω ΕΓΩ την αλλαγή που από μόνη της δεν έρχεται. Να δω τι υπάρχει έξω από αυτό το ίδιο που ζω ξανά και ξανά. Και μπορεί να μην ξέρω ακόμα τι θέλω, ξέρω όμως τι δεν θέλω πια. Και μπορεί να μην ξέρω τι διαφορετικό να κάνω, ξέρω όμως τι ίδιο να μην κάνω ξανά. Και το καινούργιο θα έρθει. Σίγουρα.

Όλα αυτά σου λέω. Και άλλα πολλά. Μέσα από την καρδιά μου και ίσως και μέσα από την ψυχή μου. Για αυτό την επόμενη φορά που θα με ακούσεις να λέω «δεν μπορώ, δεν αντέχω άλλο», πάρε με μια αγκαλιά και πες μου «Ευτυχώς. Γιατί όσο αντέχεις, τίποτα δεν θα αλλάξει».

_______________________

Χρυσούλα Ζερβού, Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια