Το άγχος και η κοινωνική φοβία

Το άτομο μπορεί να αποφεύγει καταστάσεις ή δραστηριότητες προκειμένου να μην βιώσει το έντονο άγχος.

Η κοινωνική φοβία είναι μια πολύ συχνή ψυχική δυσκολία σήμερα που βρίσκεται κάτω από την «ομπρέλα» των διαταραχών που σχετίζονται με το άγχος.

Στην κοινωνική φοβία το άτομο φοβάται ότι το άγχος θα τον κατακλύσει και ότι θα γίνει αντικείμενο παρατήρησης ή επίκρισης σε συγκεκριμένες κοινωνικές καταστάσεις. 

Ο φόβος πηγάζει από τη σκέψη ότι όταν θα βρεθεί σε μια κοινωνική κατάσταση (σχολείο, σινεμά, αγορά) οι γύρω του θα παρατηρήσουν ή θα σχολιάσουν τις πράξεις του, ότι θα φερθεί με ένα τρόπο που θα «γίνει ρεζίλι» ή/και ότι οι άλλοι θα εντοπίσουν τα σημάδια του άγχους του (πχ. φοβάται ότι θα κοκκινίσει και ότι οι γύρω του θα το καταλάβουν).

Το άτομο που υποφέρει από κοινωνική φοβία κατακλύζεται από έντονα συναισθήματα ντροπής και άγχους, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ότι οι υπόλοιποι άνθρωποι. Το άγχος δεν είναι πλέον το φυσιολογικό καθημερινό συναίσθημα, είναι πολύ παραπάνω από τη φυσιολογική ντροπή, ενώ πολλές φορές συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα (εφίδρωση, ταχυκαρδία, ξηροστομία, μυϊκή ένταση).

Ως αποτέλεσμα, το άτομο μπορεί να αποφεύγει καταστάσεις ή δραστηριότητες, προκειμένου να μην βιώσει το έντονο άγχος.

Ποια είναι τα συμπτώματα της κοινωνική φοβίας:

Υπερβολικός φόβος ότι οι άλλοι θα αντιληφθούν τα σημάδια του άγχους

Αυτό-παρατήρηση σε υπερβολικό βαθμό και άγχος στις καθημερινές κοινωνικές καταστάσεις

Υπερβολικός φόβος παρατήρησης ή κριτικής από τους άλλους

Φόβος ότι το άτομο θα δράσει με τρόπο που θα «γίνει ρεζίλι»

Αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων

Σωματικά συμπτώματα (εφίδρωση, ταχυκαρδία, τάση προς εμετό, εφίδρωση, κ.α.)

Μειωμένη συμμετοχή στις κοινωνικές συναναστροφές (πχ. το άτομο μένει σιωπηλό σε μια συζήτηση)

Κοινωνική φοβία και καθημερινή ζωή

Η κοινωνική φοβία μπορείς να έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην καθημερινότητα του ατόμου, τον εργασιακό του βίο και τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Οι συνηθέστερες καταστάσεις στις οποίες εντοπίζεται η κοινωνική φοβία είναι:

Νέες, μη οικίες καταστάσεις (πχ. η πρώτη μέρα στη δουλειά)

Επαφή/γνωριμία με νέα πρόσωπα

Όταν βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής (πχ. σε μια παράσταση, σε μια παρουσίαση, δημόσιες ομιλίες)

Κοινωνικές εκδηλώσεις

Επαφή με σημαντικά πρόσωπα/πρόσωπα κύρους

Ερωτικές σχέσεις (π.χ σε ένα ραντεβού)

Μπορώ να αντιμετωπίσω την κοινωνική φοβία;

Είναι σίγουρο ότι η κοινωνική φοβία αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας. Η διαταραχή αντιμετωπίζεται κυρίως μέσω της ψυχοθεραπείας ή όταν το άτομο βιώνει πολύ έντονα συμπτώματα και μέσω φαρμακευτικής αγωγής. Μέσα από την ψυχοθεραπεία, ο ειδικός θα βοηθήσει το άτομο να καταλάβει τον φαύλο κύκλο του φόβου και θα το ενθαρρύνει να εκτεθεί στις καταστάσεις που του προξενούν φόβο.

Από εκεί και έπειτα, είναι σημαντικό μαζί με τη βοήθεια του ειδικού να δει κανείς το ρόλο της κοινωνικής φοβίας στη ζωή του, τους παράγοντες που μπορεί να ενίσχυσαν ή να ενισχύουν το πρόβλημα. Με αυτόν τρόπο θα μπορέσει ουσιαστικά να διαχειριστεί τις δυσκολίες του και να βελτιώσει σταθερά και όχι προσωρινά την ποιότητα της ζωής του.

Γράφει η Βασιλική Ντούμου Ψυχολόγος, Επιστημονικά Υπεύθυνη του www.kontasou.com