Γιατί μας φοβίζει το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης

Υπάρχουν δύο αντικρουόμενα οράματα για τη στιγμή που η τεχνητή νοημοσύνη θα καταλάβει την ανθρωπότητα. Ορισμένοι άνθρωποι ανησυχούν ότι όταν τα ρομπότ αποκτήσουν την ικανότητα να αυτοπρογραμματίζονται, θα συνειδητοποιήσουν ότι οι άνθρωποι είναι άχρηστοι και θα θελήσουν να μας ξεφορτωθούν. Άλλοι πιστεύουν ότι την ημέρα που τα ρομπότ θα αποκτήσουν νοημοσύνη -όταν έρθει, δηλαδή, η στιγμή της τεχνολογικής μοναδικότητας- οι άνθρωποι θα γίνουν ένα με τον υπολογιστή, παντογνώστες και αθάνατοι.

Νομίζω ότι όλοι κάνουν λάθος. Τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν έτσι. Το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι πολύ πιο κοινότυπο, ή ακόμη και εξαιρετικά λυπηρό.

Οι ανθρώπινες φαντασιώσεις για τα ρομπότ πηγάζουν από την κοινή παρανόηση ότι αυτά εργάζονται για την “αλήθεια” ή για κάποιο είδος επιστημονικής αντικειμενικότητας – ή τουλάχιστον ότι υποτάσσονται σε κάποιο αφηρημένο τρίτο μέρος. Από αυτό το σημείο, δεν θέλει πολύ για να σκεφτεί κάποιος ότι θα μεταφέρουν την υποταγή τους στον εαυτό τους, ή τουλάχιστον θα τη στρέψουν ενάντια στους ανθρώπους.

Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα εργαλείο, συχνά ένα όπλο, που στοχεύει σε ορισμένους ανθρώπους και ελέγχεται από άλλους. Η καραμπίνα μπορεί να χρησιμεύσει ως λογική μεταφορά: μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διατήρηση της ειρήνης ή την καταστολή αλλά σε κάθε περίπτωση είναι στραμμένη από κάποιον προς κάποιον άλλο. Η μεγαλύτερη διαφορά είναι η κλίμακα. Ένας αλγόριθμος μπορεί να κατασκευαστεί μία φορά, μέσα σε ένα επιστημονικό εργαστήριο, και έπειτα να «εξαπολυθεί» σε δισεκατομμύρια ανθρώπους ταυτόχρονα.

Το μάρκετινγκ της τεχνητής νοημοσύνης τείνει να συσκοτίζει τη φύση της. Είτε χρησιμοποιούνται για την επιλογή ειδήσεων, είτε για τη στοχευμένη διαφήμιση, είτε για την αναγνώριση πιθανών εγκληματιών, οι αλγόριθμοι παρουσιάζονται ως εργαλεία αντικειμενικότητας, που δεν στοχεύουν συγκεκριμένα σε κάποιον, ούτε ελέγχονται συγκεκριμένα από κάποιον. Tό πρόσωπο αυτών που κρατούν τις καραμπίνες τείνουν να είναι κρυμμένα –συχνά βάσει σχεδιασμού. Αν τους βλέπαμε καθαρά, μπορεί να μην μας άρεσε η θέα.

Τα καλά νέα είναι ότι δεν χρειάζεται να φοβόμαστε την Αποκάλυψη των ρομπότ με τον τρόπο που είναι κοινά αντιληπτή. Οι άνθρωποι δεν θα κατασκευάσουν ρομπότ ικανά να προδώσουν τους ιδιοκτήτες τους, όπως ακριβώς δεν θα σχεδίαζαν μια καραμπίνα με μια κάννη που στρέφεται προς το πρόσωπο που πυροβολεί.

Οι άνθρωποι δεν παραδίδουν την εξουσία εθελοντικά. Αντίθετα, προσπαθούν να συγκαλύψουν την εξουσία, παρουσιάζοντας την ως αβλαβή.

Τα κακά νέα είναι ότι αυτά τα όπλα είναι πράγματι ισχυρά, έχοντας τη δύναμη να καταστρέψουν τις ζωές των ανθρώπων με τρόπους που ποικίλλουν, από το να τους χαρακτηρίσουν υποψήφιους εγκληματίες έως το να τους πάρουν τα παιδιά τους. Μόλις στοχεύσουν ανοιχτά στο κοινό, ίσως να μην είμαστε σε θέση να καταλάβουμε τη διαφορά ανάμεσα στην πραγματικότητα και την Αποκάλυψη. Αν καταλήξουμε να φοράμε υποδόρια τσιπάκια που θα ολοκληρώνουν αυτοματοποιημένα τις σκέψεις μας ενώ θα αγωνιζόμαστε για τις τελευταίες θέσεις εργασίας, ίσως τότε θα πρέπει να παραδεχτούμε πως, με μοναδικότητα ή μη, έχουμε γίνει δούλοι των αφεντικών ρομπότ μας.

Δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένοι από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές της τεχνολογικής μοναδικότητας ζουν και εργάζονται στη Silicon Valley. Δεν βλέπουν τον κίνδυνο από την κυριαρχία των ρομπότ, επειδή είναι εκείνοι που έχουν τώρα το δάχτυλο στη σκανδάλη.